"Hij doet dezelfde zetten als u en ik, alleen, hij wint ermee." Aan dit citaat over oud-wereldkampioen Smyslov moest ik denken, toen ik op de website van de KNSB het gesprek met Jorden van Foreest, de glorieuze winnaar van het Tata Steeltoernooi, terugkeek. Het citaat zal in zoverre juist zijn dat wij schakers allemaal binnen de regels van het spel onze stukken verplaatsen en die van anderen van het bord nemen, maar het verschil zit 'm dan net in dat éne goede idee op dat éne moment dat wij achteloos iets anders zouden hebben gespeeld. 

En toch... De winnaar bracht zijn toernooi als een aaneenschakeling van gelukjes, gepaard aan een toenemende dosis zelfvertrouwen. En is dát niet wat wijzelf ook als volstrekte amateurs meemaken? Het ene seizoen lijkt ons geluk onuitputtelijk, en slagen al onze riskante pionoffers, wilde aanvallen en subtiele verdedigingen, het andere willen we maar niet ontsnappen aan de man met de hamer en zien wij telkens net die éne zet in onze vooruitberekening over het hoofd. Van Foreest besprak een aantal hachelijke momenten waarvan ik me er twee herinner: zijn toreneindspel in de eerste ronde tegen Caruana dat hij maar ternauwernood remise hield ( "alle toreneindspelen zijn remise", volgens Averbach, maar misschien zijn sommige minder remise dan anderen?) en zijn bijna-fout tegen Duda waar zijn hand al naar het paard ging om op g2 toe te slaan, toen hij zag dat er een onderste-rijcombinatie in zat die hem pardoes de partij zou kosten. En hij noemde ook de momenten dat zijn voorbereiding precies dát opleverde wat hij ervan had verwacht. Al met al was een belevenis om zo het wel en wee van een winnaar te mogen horen. Hulde Jorden, hulde KNSB, dank ook aan Stefan Kuijpers, de anchorman die het geheel kundig in goede banen leidde en ons al het hele toernooi dagelijks een half uurtje door de ronde van dag meegenomen had.

Het gesprek gaf inzicht in hoe een grootmeester denkt, en eigenlijk wijkt dat niet eens zoveel af van de wijze waarop wijzelf stellingen beschouwen. Het grote verschil zit 'm zonder twijfel in snelheid, diepte en inschattingsvermogen, maar hoe vaak speel je een bepaalde zet níet omdat er dan een stelling ontstaat die je niet vertrouwt? En waarop is dat oordeel dan gebaseerd? Het viel me op dat zijn denkwijze daarin niet eens zoveel verschilt van de mijne, zijn denkkracht is een heel ander verhaal.... 

Tenslotte viel me nog één ding op: hij werkt hard aan zijn spel, nodig natuurlijk, maar hij heeft er ook plezier in. En dat laatste ervaar ik zelf ook. Niets zo leuk als achter dat bord zitten en je eigen ideeën (en tijdens een partij: ook die van de ander) tot leven zien komen. Inmiddels ben ik in de positie dat ik thuis permanent een bord kan laten staan. Altijd leuk om er een bepaalde stelling op te zetten en daar een aantal keren per dag even langs te lopen. Even de schoonheid van de stukken en de compositie op me in laten werken. Af en toe (we blijven amateurs hè?) even een stukje doorspelen en dan weer verder met mijn dagelijkse bezigheden. 

Het bord trekt. Nu nog een speelzaal waar we elkaar mogen ontmoeten...

Frank Hoogenboom

R Kamminga – R de Boer

FSB Beker Ronde 3 [1/4 finale] Philidor 2 – SCE

Heerenveen

09-03-2020

Vierpaardenspel

1 e4 e5 2 Pf3 Pc6 3 Pc3 Pf6 4 Lb5 Lc5

Beter is 4 … Lb4 of 4 … Pd4. Wit krijgt nu voordeel middels een bekend schijnoffer.

5 Pxe5 Lxf2+

Ook na 5 … Pxe5 6 d4 Ld6 7 dxe5 Lxe5 8 0-0 en daarna 9 f4 staat wit iets beter.

6 Kxf2 Pxe5 7 d4 Peg4+

Na 7 … Pg6 8 e5 moet zwart de ongelukkige zet 8 … Pg8 doen.

8 Kg1

Wit wil eventueel met h3 en Kh2 kunstmatig rokeren.

8 … c6 9 e5

Geeft leuk spel, maar eenvoudiger is 9 Le2 d6 10 h3 en wit staat goed.

9 … cxb5

De zwarte pionnenstelling is nu verslechterd.

10 exf6

Opnieuw de meest dwingende zet. Ook mogelijk maar minder sterk is hier 10 h3. Na 10 … d6 11 exf6 12 Pxf6 12 De2+ De7 13 Dxe7+ Kxe7 14 Lg5, hoewel wit ook hier voordeel heeft door de betere pionnenstelling.

10 … Pxf6

Na 10 … d6, om met de ontwikkeling verder te gaan, heeft wit het storende 11 De2+.

11 Lg5

Wit wil het liefst winnen in de aanval. Na het eenvoudige 11 De2+ De7 12 Dxe7+ Kxe7 13 Lg5 krijgt wit een beter eindspel. Hij heeft dan een goed paard tegen een slechte loper, een betere ontwikkeling en een betere pionnenstelling.

11 … Db6

Na 11 … 0-0 12 Pd5 krijgt wit een sterke aanval op de zwarte koning. Na 11 … h6 heeft wit sterk 12 De1+ en zowel na 12 … De7 als 12 … Kf8 komt 13 Dh4, opnieuw met sterke aanval.

12 Lxf6

Dit is niet krachtig genoeg, wit maakt onvoldoende gebruik van de mogelijkheden. Er zijn hier betere zetten. In de eerste plaats 12 De1+, waarna wit op zowel 12 … De6 als 12 … Kf8 de zet 13 Dh4 heeft, met drukstelling. Daarnaast heeft wit hier 12 Dd3, met de dreiging 13 Te1+. Na 12 … 0-0 13 Tf1 heeft het zwarte paard geen goed veld. Nog beter is hier 12 Dd2! [De witte dame staat beter op een zwart veld.] en zwart heeft grote problemen. Na bijvoorbeeld 12 … 0-0 13 Tf1 verliest zwart na 13 … b4 wegens 14 Lxf6 bxc3 [Of 14 … Kh8 15 Dh6! enz.] 15 Dg5 enzovoort.

12 … Dxf6 13 Pd5

Dit is nog best aardig, maar het is al lastiger voor wit om een soepele voortzetting van de aanval te vinden.

13 … Dd6

De enige zet, maar afdoende. Na 13 … Dd8 komt 14 De2+ Kf8 15 Te1 [Er dreigt nu 16 Pc7!] en op 15 … g6 wint wit met 16 De5. Na 13 … Dc6 komt 14 De2+. Na 13 … De6 komt natuurlijk 14 Pc7+.

14 De2+

De enige voortzetting van de aanval.

14 … Kd8

Nu krijgt wit nog kansen. Niet goed is natuurlijk 14 … De6 15 Pc7+, maar veiliger lijkt 14 … Kf8, om de koning uit het centrum te halen. Na 15 Te1 g6 is wit uitgepraat, de aanval is afgeslagen en er is niets meer aan de hand.

15 Dh5

Na 15 Dxb5 b6 [Beter dan 15 … a6 16 Db6+ en het staat ongeveer gelijk.] komt zwart uit de verdediging, er dreigt sterk 16 … Lb7.

15 … Te8

Niet 15 … b6 16 Dg5+ f6 17 Dxg7, of 15 … g6 16 Dh4+, of 15 … Dg6 16 De5 en wit wint.

16 c3

Opnieuw zwak. Na 16 Dxf7 b6 [Op 16 … Te6 komt 17 Df5 [Wit komt niet verder met 17 Dg8+ Te8 18 Df7 Te6 enzovoorts.] en zwart heeft het nog niet makkelijk, bijvoorbeeld 17 … g6 18 Dg5+ Ke8 19 Tf1 en wit heeft goed spel, na 17 … b6 18 Tf1 faalt 18 … Lb7? Op 19 Df8+ Dxf8 20 Txf8+ Te8 21 Txe8+ Lxe8 22 Pc7+ en wit wint. Op 16 … Tf8 heeft wit 17 Dxg7!. Op 16 … De6 komt 17 Tf1! met goed eindspel na 17 … Dxf7 18 Txf7 Te1+ 19 Ke1!.] staat zwart ook beter. Het beste is nog 16 Kf2, om de torens te activeren.

16 … Dg6

Niet goed, nu krijgt wit weer het betere spel. Na 16 … b6 komt zwart uit de verdediging en staat dan beter.

17 Dh4+ f6 18 Df4

De zwarte stukken staan nu wat onhandig opgesteld terwijl wit plotseling mogelijkheden heeft om binnen te vallen.

18 … Te4

Na 18 … Te2 of 18 … Te6 komt 19 Dc7+ Ke8 20 Pf4 met winst van de kwaliteit.

19 Dd6

Deze zet is vervelend voor zwart, die moeite heeft om een goede zet te bedenken. Maar beter is 19 Dc7+ Ke8 20 h4, om geen tempo te verliezen voor de eigen ontwikkeling.

19 … Te6

Dit kost de kwaliteit. Wat moet zwart hier anders spelen? Niet 19 … Tg4 20 De7#, of 19 … De8 20 Dc7#, of 19 … Te8 20 Dc7#, of 19 … Ke8 20 Pc7+. Na de beste zet 19 … b6 komt wit met 20 h4 en dan komt ook Th1 in het spel en wit hoeft ook minder te letten op mat op de onderste rij. Het staat dan ongeveer gelijk.

20 Dc7+ Ke8 21 Tf1

Vreselijk! Wit wil een extra stuk activeren maar beperkt daarmee de bewegingsvrijheid van zijn eigen koning, zie het vervolg van de partij. Winnend is hier 21 Pf4. Na 21 … Tc6 22 Te1+! Kf7 23 Dd8! is het meteen uit. Na 21 … De4 22 Pxe6 De3+ 23 Kf1 Dd3+ 24 Ke1 De3+ 25 Kd1 Dd3+ 26 Kc1 De3+ 27 Kc2 De2+ 28 Kb3 Dxe6+ 29 d5! Dxd5+ 30 Ka3 zijn de schaakjes uitgeput en wit wint door de materiaalvoorsprong.

21 … De4 22 Dc5

Na 22 Pf4 De3+ 23 Tf2 De1+ wordt het meteen remise.

22 … Tc6

Niet 22 … b6 23 Pc7+ Kf7 24 Dh5+ Kg8 25 Df3! en wit wint een kwaliteit en de partij.

23 Dxb5 a6 24 Db3

Het materiele evenwicht is hersteld, maar van een witte aanval is niets meer over.

24 … Td6

De goede manier om het witte paard te verdrijven en de remise binnen te halen. Zwart kan het hier nog fout doen met 24 … f6? waarop wit met 25 Txf6! Le6 26 Txe6+! Dxe6 27 alsnog wint.

25 Pf4

Wit biedt remise aan en zwart accepteert het aanbod. Hij geeft eeuwig schaak met 25 … De1+ 26 Tf1 De3+ enzovoorts.

½-½

 

 

Hieronder de mooie overwinning van Leendert Plat die er mede verantwoordelijk voor was dat het tweede in Heerenveen met de winst aan de haal ging.

Helaas is na de partijenpagina nu ook de agendapagina defect. Zolang dit niet is opgelost, vind je partijen op de pagina met competities en agendamededelingen onder de berichten.

Hierna het enige lichtpuntje voor Emmeloord uit de verloren wedstrijd tegen Philidor III.