Vandaag even de voorlopig laatste opgave, want ook voor mij begint nu de zomervakantie. Afgelopen vrijdag goed nieuws van de schaakbond: het lijkt erop dat het RIVM en de autoriteiten schakers zullen toestaan in wedstrijdverband gewoon samen aan een bord te zitten, dus zonder de verplichte anderhalve meter afstand. Of dit ook werkelijkheid wordt, zullen we volgens de bond komende dinsdag vernemen. Ik ben wel benieuwd of en welke aanvullende eisen er dan zullen komen, niet alleen voor bord, stukken en spelers, maar ook voor de ruimte tussen de tafels en de looproutes voor de spelers. Maar goed, er gloort hoop, en laten we wel wezen: dat hebben we met z'n allen bereikt in de afgelopen 3 en een halve maand!

Intussen kijkt we als bestuur naar de speelzaal voor het nieuwe seizoen. Met de informatie die dinsdag beschikbaar komt, moeten we het gesprek met de beheerder van de Ontmoeting kunnen voeren. We hebben aangegeven graag daar te willen blijven, maar uiteraard wel als de omstandigheden voldoende coronaproof gemaakt kunnen worden. We gaan het zien. Als het protocol van de bond er is en als we ander nieuws hebben, kom ik weer even in de lucht. Hoe dan ook hopen ik en het bestuur jullie na de zomervakantie weer te kunnen treffen!

Vorige week liet in een klein eigen brouwsel zien, de oplossing heb ik er weer onder gezet. 

Als voorlopig slot van deze serie, laat ik een andere bijzondere vorm van probleemschaak zien: het zelfmat. Bij een zelfmat dwingt de witspeler zijn tegenstander hem mat te zetten. Een beetje masochistisch, dat is waar, maar ach, het blijft maar een spelletje...
De opgave komt weer uit het boek van Kenneth S. Howard, waar ik eerder al uit putte, en de componist is nu eens niet Samuel Loyd, maar een andere Amerikaanse grootheid.

William A. Shinkman, Chess Player's Chronicle, 10 oktober 1883

Wit gaat zelfmat in 4 zetten

 

Oplossing: een onwaarschijnlijk staaltje! Ik heb er weer lang op zitten kijken, maar de volledige oplossing niet zelf gevonden. Aanvankelijk dacht ik dat het iets moest zijn met g3+ en dan Dxg3 mat, maar dat bleek maar steeds niet te werken. De zwarte koning vrijlaten uit het matnet brengt geen verlichting., dus concludeerde ik dat de sleutelzet een loperzet moet zijn. En ook dat het mat niet op g3 maar op g5 zit. Derhalve was er maar één keus: 1. Lg4-h3! Het ongelofelijke is dat zwart nu vele damezetten heeft, maar dat ze allemaal tot mat leiden. Ik had al uitgevonden dat 1. .. Da4-e8 (net als Da4-a8 overigens) tot het gewenste resultaat leidt na 2. Dc5-d4+ De8/a8-e4  3. Dd4-f6+ De4-f5 4. Df6-g5+ Df5xg5 mat! Maar op andere zetten vond ik geen oplossing, en toch is die er, bijvoorbeeld 1. .. Da4-a1 2. Dc5-d4+ Da1xd4 en wat nu? Ja, daar is dan tóch 3. g2-g3+! Kf4-f3 en de prachtige terugkeer 4. Lh3-g4+ en zwart heeft niet anders dan 4. .. Dd4xg4 mat! Een kunststuk van ongekende schoonheid!

Weinig tot geen nieuws van het front der protocollen deze week. De KNSB wacht kennelijk nog steeds op groen licht uit Den Haag en van de beheerders van de Ontmoeting ontvingen we nog geen reactie op de mail waar ik vorige week over berichtte. 
Dan nog maar een probleempje in elkaar geknutseld. Van de opgave van vorige week heb ik inmiddels de oplossing in die rubriek geplaatst, en hij inspireerde me wel weer om nog eens zoiets te bedenken. Oplossing volgende week!

Frank Hoogenboom, 21 juni 2020

Wit geeft mat in 3 zetten 

 

 

 

Oplossing: na 1. f8D is het pat en op 1. Kh8 komt wit na 1. .. Pe6 niet op tijd aan mat toe. Ook op 1. f6 is 1. .. Pe6 de "juiste" reactie. Blijft dus over een minorpromotie en wel 1. f8T. Op andere zetten dan 1. .. Pe8 volgt 2. Tf6 mat en op 1. .. Pe8 heeft wit de tussenzet 2. Kh8 of 2. Tf7 waarna op iedere zet van zwart 3. T(x)f6 mat volgt.

 

Vanwege een interview dat ik 28 januari met de Noordoostpolder had, werden er vandaag foto's genomen bij mij thuis. De interviewer wilde er wel een schaakbord op. Daarom heb ik onderstaande stelling genomen en gezegd dat de oplossing op de website staat Daarom gaat deze aflevering van mijn pauzerubriek  van de lange vorige zomer hierbij even in de herhaling.
Deze week heb ik samen met Richard Bos een kort bezoek aan onze speelzaal gebracht om eens uit te meten hoe we een opstelling zouden kunnen maken die binnen de anderhalvemeterregel een redelijk aantal partijen mogelijk zou maken. Of dat tot een bevredigend resultaat leidt, zal ook afhangen van de exacte invulling die de regel straks krijgt. Daarvoor is het wachten nog op het definitieve protocol dat de KNSB met onze overheid overeenkomt, maar vooruitlopend daarop gaat ons bestuur zich komende week in de achtertuin van één van de bestuursleden beraden op deze unieke situatie. 

Voorlopig ga ik nog maar even voort met mijn pauzerubriek. 

Als altijd verschijnt de oplossing van het probleem van vorige week weer in de betreffende aflevering en hieronder een nieuw rondom het thema pen het paard. Groot materieel is onderweg, maar hoe gaat dat op de snelste manier tot mat leiden?

Frank Hoogenboom, 7 juni 2020: Wit geeft mat in vier zetten
Oplossing: opmerkelijk is dat alle pogingen falen om met grof geschut in 4 zetten klaar te zijn. Uiteraard moet eerst het pat worden ontweken, maar wat ligt er nou meer voor de hand dan door 1. Th1-g1 of desnoods 1. Ka7-b8 daar even voor te zorgen en vervolgens met 2. e7-e8D(+) snel toe te slaan? Helaas, dat blijkt niet te lukken! Er is maar één oplossing, en dat is: bescheidenheid.
Rob Kamminga zond me als reactie:

Altijd leuk, een minorpromotie!

 

1 d8L en nu [Pxgf6, Pe7, Ph6, R].

O 1 … Pgxf6 2 Lxf6#.

O 1 … Pe7 2 Lxe7#.

O 1 ... Ph6 2 Le7+ en nu [Pf8, Pg8, R].

OO 2 ... Pf8 3 Txh6+ Kg8 4 Txf8#.

OO 2 ... Pg8 3 f7 Kg7 4 fxg8D#.

 

Aardig aan de oplossing is dat er na 1. .. Ph6 en 2. Le7+ twee mogelijke paardzetten zijn die allebei op een andere manier tot het mat leiden.
Bij de constructie van het probleem ontstond een en ander min of meer bij toeval. De torens houden de paarden in toom, pion f6 was nodig om te voorkómen dat de zwarte koning meteen zou ontsnappen (maar daarna ook voor promotie met mat) en pion d7 om hulptroepen in te kunnen schakelen. Pas toen die er op stonden, besefte ik dat er ook nog een koning nodig was. En wat bleek: die hoort ook écht op a7 om te voorkómen dat Ta8 via a5 beslissend kan ingrijpen! Prettig moment als je ziet dat dat alles op z'n plek valt!

 

 

Afgelopen week hebben we als bestuur in de aangename omgeving van Gert  Boer's Klein Afrika overlegd hoe we er nu voor staan. Onder het genot van een kopje koffie en de eigen gebakken cake van Gert's echtgenote kwamen we tot de conclusie dat we weliswaar nu weinig kunnen besluiten, maar wel een voorkeur hebben om in de Ontmoeting te spelen. Daarom hebben we nu eerst maar eens een verzoek aan de beheerder van het gebouw gedaan om te kijken of er - als het nodig blijkt - tijdelijk een andere ruimte voor ons beschikbaar kan komen. 
Daarnaast las ik in de mailing van de schaakbond dat het protocol voor binnensporten van NOC*NSF op een haar na gevild is en dat de bond daarna haar eigen protocol gaat voltooien. We zijn benieuwd!
Op de mail die Leendert Plat aan onze leden heeft gezonden, zijn al diverse creatieve reacties gekomen, en eerlijk gezegd heb ik de stille hoop dat we van al die ideeën geen gebruik hoeven te maken en dat het allemaal mee zal vallen, maar ja, dat is afwachten!

Van het probleem "schaken in de anderhalvemetersamenleving" nu weer over naar het probleemschaak. De oplossing van de vorige aflevering heb ik weer onderaan die rubriek geplaatst. Dit keer was het een genoegen om te zien wat ik had weten te produceren, en om in de sferen van promotie te blijven daarom deze keer weer een prachtige opgave van de grote Samuel Loyd waar de auteur van het boekje waar ik 'm uit heb, Kenneth Howard, zegt dat het "een sprankelend voorbeeld is van een probleem met een volkomen onwaarschijnlijke sleutelzet." Ik ga m'n tanden er maar eens in zetten!

Samuel Loyd, La Stratégie, 15 juni 1867

Wit geeft mat in 3 zetten

 

 

Oplossing: een aardige miniatuur. Koningszetten gaan de oplossing niet brengen, zoveel is duidelijk, maar wat dan wel? Promoties tot dame of toren leiden tot pat, en promoties tot paard geven het nieuwe ros geen kans tijdig in te grijpen. Het moet dus een promotie tot loper zijn en de enige die werkt is het bizarre 1. a7-a8L!. Zwart heeft nu drie antwoorden waarvan 1. .. Kf7-e8 en 1. .. Kf7-g8 met 2. Kf5-e6 respectievelijk 2. Kf5-g6 worden beantwoord, gevolgd door 3. b7-b8D mat. Op de derde koningszet, 1. .. Kf7-f8, werkt een een antwoord met de koning niet, maar dan doet 2. b7-b8D+ het net even wél en kan de begraven loper na het antwoord 2. .. Kf8-f7 de beslissing brengen: 3. La8-d5 mat. 

Dit keer eens een nieuwe opmaak vanuit mijn schaakprogramma! EN weer een opgave van de grote Samuel Loyd die toch steeds weer met verbluffend weinig materiaal verbluffend veel weet te creëren. 
Intussen heeft de KNSB de nodige filmpjes online gezet die ons op het spoor moeten zetten van de nieuwe inrichting en speelwijze van onze lokalen na 1 september. Geniet van het nieuwe schuiven, zou ik zeggen, door eens te kijken naar de creatieve gedachten van de mannen van het Leids Denksportcentrum en Philidor Leiden!

Maar eerst nog even puzzelen. De oplossing van mijn opgave van vorige week heb ik weer onder aan het vorige bericht gezet, en dan is nu het woord weer aan Loyd, wederom een stelling die ik vond in het mooie boekje van Kenneth S. Howard "Chess Problem Gems by eight Eminent American Composers". 

 

Samuel Loyd, Milwaukee Telegram ca 1885, wit geeft mat in 4 zetten.

Een opgave met als thema: hoe breng ik het paard op een dwaalspoor? Al vrij snel concludeer je dat 1. Td5-d2 de enige zet is die tot winst kan leiden. Je kunt dan immers op 1. .. Pe2-d4+ simpel 2. Td2xd4 doen waarna het mat is na 2. .. Kh1-g1 3. Td4-d1#. Na de meeste andere paardzetten is het mat ook eenvoudig, maar hoe gaat het nu verder na 1. .. Pe2-g1+  2. Kf3-g3 ? Gaat het paard terug naar e2 dan is het eenvoudig mat: 2. .. Pg1-e2+  3. Td2xe2 Kh1-g1  4. Te2-e1#. Lastig lijkt echter de zet 2. .. Pg1-h3. Daarop is maar één passend antwoord: 3. Td2-e2! en zwart loopt mat na 3. .. Ph3-f2 of f4 of g5 met 4. Te2-e1#, en ook na 3. .. Ph3-g1 met 4. Te2xh2#! Verstilde eenvoud!