Berichten en Nieuws

Voor in de pauze (2021-10) voorwaarts!

Vorige week toonde ik een opgave uit het prachtige Lehr- und Handbuch der Endspiele van André Chéron waarin de witte koning me twee pionnen het opneemt tegen een koning met paard. Als aanwijzing gaf ik dat het paard zal proberen veld b8 te bereiken vóórdat de koning dit veld kan bestrijken en dat het dus aan wit is te verhinderen dat het zover komt. Hier volgt de oplossing:

De eerste zet ligt redelijk voor de hand: 1. Kd5 Na 1. Kc5 maakt zwart remise met Pe5 2. Kd6 Pc4+xb6 of 2. b7 Pd7+ en Pb8 en ook 1. b7 werkt niet na Pe5+ 2. Kd5 Pd7+ en Pb8 remise 1. .. Pe5 Belangrijk is dat zwart te laat komt na de alternatieven 1. .. Pe3+ 2. Kc5 en 1. .. Pf6+ 2. Kc6 en de b-pion loopt door. De vraag is echter, zoals zo vaak: wat nu? Op 2. Kd6 zou weer Pc4+xb6 volgen en op 2. b7 Pd7 en Pb8 met remise. En hier begint, klein maar fijn, de opmars van onze gladiator op g2! 2. g3+ Kf5 3. g4+! De eerste verrassing: na 3. .. Pxg4 volgt 4. b7 en wint en de koning kan niet slaan omdat het paard dan valt. 3. .. Kf6 Ook na 3. .. Kf4 zou de pion met 4. g5 Kf5 5. g6! onverstoorbaar zijn opmars voortzetten. 4. g5+ Kf5 5. g6! Kf6 Zwart kan de pion telkens maar níet slaan omdat dan het paard valt of de b-pion doorloopt. 6. g7 Kf7 7. g8D+ en wit wint! Een beter voorbeeld van de kracht van de pion is niet te vinden!

Inmiddels horen we uit Den Haag berichten dat er weer versoepelingen aankomen en als het zo doorgaat, kunnen we ons erop voorbereiden dat we wellicht elkaar in het nieuwe seizoen weer in de Ontmoeting kunnen treffen waarbij waarschijnlijk vrijwel eenieder die dat wil, gevaccineerd kan zijn. Ook de Schaakbond heeft gemeld dat we op zich binnenkort weer binnen zouden mogen schaken. Helaas is het nu net einde seizoen én de Ontmoeting blijft vooralsnog gesloten. Maar, wat in het vat zit verzuurt niet! Ik zie ernaar uit jullie weer te treffen achter het bord! Tot die tijd zal ik deze rubriek nog even voortzetten. Reacties via de mail blijven welkom.

Frank Hoogenboom

Voor in de pauze (2021-9): trippel, trippel...

In de prachtige eindspelboeken van Chéron staat ook een hoofdstuk over de strijd tussen de koning+pionnen en koning+paard. De eerste studie die erin staat is al meteen een juweeltje. Wit speelt en wint, en zoals de grote Cruyff het placht te zetten: wat de kop van dit artikel betekent, ga je pas zien als je het doorhebt. Zwart zou zich kunnen redden door met zijn paard veld b8 te bereiken vóórdat de witte koning het kan afdekken. De vraag is op welke ingenieuze manier wit kan verhinderen dat het paard daar aankomt!

Uit Chéron Lehr- und Handbuch der Endspiele, deel 2 2e druk, studie nr 804

Wit: Kc4, pionnen b6 en g2
Zwart: Kf4, Pg4
Wit speelt en wint
Henri Rinck, Basler Nachrichten 20-2-1937

Frank Hoogenboom

Voor in de pauze (2021-7): het pittige paardje

Vandaag is het kandidatentoernooi in Jekatarinenburg hervat. Heerlijk om dat weer te volgen via internet, rechtstreeks of in de dagbeschouwing van Stefan Kuipers via Schaken.nl of het twitchkanaal van de KNSB.
Ik gebruik de maandagavond die nu vrijvalt doordat we elkaar niet kunnen ontmoeten, om in de eindspelencyclopedie van André Chéron weer zo'n pareltje op te zoeken. Vandaag kijken we weer naar de ondoorgrondelijke wegen van het paard:

Deze stelling, nummer 802 uit het genoemde boek, is verrassend genoeg gewonnen voor wit, ongeacht wie er begint! Volgende week geef ik de oplossing, voor nu 2 hints: 1. Kb4 wint níet en 2. zwart kán mat in de hoek!

Frank Hoogenboom

Voor in de pauze (2021-8) Het pittige paardje (2)

Vorige week liet ik een studie uit deel 2 van het Lehr- und Handbuch der Endspiele van André Chéron zien. Opmerkelijk is dat ik in het boek niet heb kunnen vinden wie de componist van deze studie is. Maar de vraag was dus: waarom wint Kb4 niet en wat wint er wél? Hieronder het antwoord.

[Event "Chéron deel 3 2e druk nr 802"]  
  [Site "?"]  
  [Date "2021.04.25"]  
  [Round "?"]  
  [White "?"]  
  [Black "?"]  
  [Result "1-0"]  
  [Annotator "Frank,Hoogenboom"]  
  [SetUp "1"]  
  [FEN "8/8/8/8/2K5/p1N5/Pk6/8 w - - 0 1"]  
  [PlyCount "17"]  
     
  1. Kd3 ({met} 1. Kb4 {komt wit niet verder, omdat het pat is na...} Ka1 $1 2.  
  Kxa3 {of Kb3. Er zit dan niets anders op dan weer terug te keren naar c4 en  
  het opnieuw te proberen.}) 1... Kc1 ({of} 1... Ka1 2. Na4! Kb1 3. Kd2 Kxa2 4.  
  Kc2 Ka1 5. Nc5 Ka2 6. Nd3 Ka1 7. Nc1 a2 8. Nb3# {[%eval 32754,36]}) 2. Na4 $1 (  
  2. Ke2 Kc2 3. Nb5 Kb2 4. Kd1 Kb1 5. Nd4 Kb2 6. Ne2 Kb1 7. Nc1 Ka1 8. Nd3 Kxa2  
  9. Kc2 Ka1 10. Nc1 a2 11. Nb3# {[%eval 32746,32]}) 2... Kb1 ({of} 2... Kd1 3.  
  Kc3 Kc1 4. Kb3 Kb1 5. Kxa3 {en wit wint eenvoudig met de a-pion.}) 3. Kd2 Ka1 (  
  3... Kxa2 4. Kc2 Ka1 5. Nc5 Ka2 6. Nd3 Ka1 7. Nc1 a2 8. Nb3# {[%eval 32760,46]}  
  ) 4. Kc1 Kxa2 5. Kc2 Ka1 6. Nc5 Ka2 7. Nd3 Ka1 8. Nc1 a2 9. Nb3# {[%eval 32756,  
  45]} 1-0

Voor in de pauze (2021-6) Pionneneindspel

Vorige week stelde ik twee vragen over een oude partij die ik van mezelf terugvond met een analyse erbij waarmee ik had proberen te bewijzen dat het pionneneindspel voor mij gewonnen was geweest. Hieronder de hele partij met mijn analyse van destijds en het antwoord op de twee vragen.
De computer ziet natuurlijk meteen de zet die me destijds op de pijnbank had doen belanden, maar iets meer moeite heeft hij om toe te geven dat het pionneneindspel eigenlijk gewoon remise was... Hij blijft maar een score van +2 geven, terwijl hij de zetten herhaalt... Maar goed, wat ik van deze analyse weer geleerd heb is: zo'n pionneneindspel waarin de bovenliggende partij wel een pion meer heeft maar die pion een dubbelpion is, zal vaak remise zijn als de onderliggende partij maar kan verhinderen dat de tegenpartij binnendringt. DIt zal overigens de reden zijn dat ik over dit soort eindspelen nauwelijks iets terugvind in de eindspelboeken die ik heb (dus ook niet bij Chéron).

[Event "SGS-competitie 1975-1976"]  
  [Site "Soesterberg"]  
  [Date "1976.03.21"]  
  [Round "?"]  
  [White "Vliet, van"]  
  [Black "Hoogenboom, Frank"]  
  [Result "0-1"]  
  [ECO "B23"]  
  [Annotator "Frank,Hoogenboom"]  
  [PlyCount "80"]  
     
  1. e4 c5 2. d3 e6 3. Nc3 Nc6 4. a3 Nge7 5. Bg5 a6 6. Nf3 Qc7 7. g3 b5 8. Bg2  
  Bb7 9. O-O Ng6 10. Ne2 Be7 11. Bxe7 Ngxe7 12. Qd2 O-O 13. Qc3 $5 ({Fritz 15  
  geeft als gelijkwaardige optie:} 13. Rfd1 h6 14. b4 d6 15. c3 Nb8 16. bxc5 dxc5  
  {met gelijk spel.}) 13... d6 14. Rfe1 a5 {Hoog spel! Zwart staat iets beter na  
  het voor de hand liggende...} ({Fritz 15:} 14... Rac8 15. Rad1 Rfd8 16. Qd2 h6  
  17. Nf4 Ne5 18. c3 Nxf3+ 19. Bxf3 d5 20. exd5 Nxd5 21. Nh5 Ne7 22. Bxb7 Qxb7)  
  15. b3 b4 16. Qb2 e5 17. Nh4 Nd4 18. Nxd4 {Aanvaardt de eerste dubbelpion.}  
  exd4 $6 {Fritz vindt cxd4 veel beter, en terecht, want dan houdt wit een  
  lelijk gat op c3 en een zwakke pion op c2.} 19. Qc1 Qd8 20. a4 ({Fritz 15:} 20.  
  Nf5 Re8 21. axb4 Nxf5 22. exf5 Bxg2 23. Kxg2 axb4 24. Qf4 Rxe1 25. Rxe1 Ra2 {  
  [%eval 7,21]}) 20... Ng6 {Aanvaardt nog een tweede dubbelpion.} ({Fritz 15:}   
  20... Nc6 21. f4 Re8 22. Qd1 g6 23. Nf3 Qd7 24. Nd2 Rab8 25. Qf3 f6 26. Qf2 Kg7  
  27. Qf1 Ba6 28. Bh3 Qf7 {[%eval -14,6]}) 21. Nxg6 fxg6 22. f4 Rf7 23. Qd2 Qc7  
  $6 {Deze zet oogt verdacht, want hij presteert niets tegen e4-e5 of voor een  
  opzetje op de koningsvleugel. Fritz houdt het op...} ({Fritz 15:} 23... Re7 24.  
  e5 d5 25. Bf3 Bc8 26. Qg2 Be6 27. Qe2 Qd7 {en het staat ongeveer gelijk.}) 24.  
  Qe2 Raf8 25. Bh3 Bc8 26. Bg2 {Het is maar de vraag of dit beter is dan de  
  loperruil} ({Fritz 15:} 26. Bxc8 Qxc8 27. Kg2 Re8 28. h4 Qe6 29. Qf3 Ref8 {  
  en het is onduidelijk of wit nog iets heeft.}) 26... Bb7 27. Rf1 Bc6 28. Rae1  
  Qe7 {Deze onvoorzichtigheid had me duur kunnen komen te staan. In plaats  
  hiervan was Te7 verstandiger geweest.} ({Fritz 15:} 28... Re7 29. Qg4 Ree8 30.  
  Qe2 Qd7 31. Bf3 Rf7 32. Bg4 Qe7 33. Qd2 h5 {[%eval 0,22]}) 29. e5 Bxg2 30. Qxg2  
  {In mijn aantekeningen van destijds gaf ik deze zet een vraagteken, maar  
  eigenlijk is hij heel sterk!} dxe5 31. Rxe5 $2 {Wit had aan de leiding kunnen  
  komen na het fraaie...} (31. Qd5 $1 {En wit krijgt winnend voordeel. Als zwart  
  de dames nu ruilt, komen de witte torens binnen en als zwart de dames niet  
  ruilt, blijft de penning op f7 lastig. In plaats van deze vrijwel winnende zet  
  doet wit de verliezende... Overigens was fxe5 in ieder geval nog voldoende  
  geweest voor remise:}) (31. fxe5 {Fritz 15:} Rxf1+ 32. Rxf1 Qxe5 33. Rxf8+ Kxf8  
  34. Qa8+ Kf7 35. Qxa5) 31... Qxe5 $1 {Na de plotseling algemene afruil die nu  
  komt, kan wit pion e5 niet meer verdedigen en verliest hij het eindspel.} 32.  
  fxe5 Rxf1+ 33. Qxf1 Rxf1+ 34. Kxf1 Kf7 35. Kf2 Ke6 36. Kf3 Kxe5 {Van dit  
  eindspel vond ik een (onvoltooirde) eigen analyse terug in mijn aantekeningen.  
  Ze volgen hierna. Het partijverloop was...} 37. g4 {Er waren nog vele wegen  
  naar remise, maar deze nu uitgerekend níet! Ik reageer alert.} ({Fritz 15: 1)  
  } 37. h3 h5 (37... g5 $2 38. g4 $1 {en zwart komt niet meer verder.}) ({of}   
  37... h6 38. g4 h5 39. g5 h4 40. Kg4 Ke6 41. Kf4 Kd5 42. Kf3 Ke5 43. Kg4 {  
  en zwart komt niet verder.}) 38. Ke2 g5 (38... h4 39. gxh4 Kf4 40. Kf2 g5 41.  
  hxg5 {en remise}) (38... Kf5 39. Kf3 Kg5 $2 40. Ke4 $1 {en zwart is zelfs in  
  moeilijkheden.}) 39. Kf3 g6 40. g4) ({Fritz 15: 2)} 37. Kf2 g5 38. Kf3 Kf5 39.  
  g4+ Ke5 40. Kg3 Kd5 41. Kf3 Kd6 42. Ke4 Ke6 43. Kf3 Kd5 44. Kg2 Kd6 45. Kf2 Ke6  
  46. h3 Kd7 47. Kf3 g6 48. Ke2 Kd6 49. Kf3 Kd5 50. Ke2 Ke5 51. Kf3 Ke6 52. Ke4 {  
  [%eval -218,30]}) ({Fritz 15: 3)} 37. Kg2 h6 38. Kf2 g5 39. Kf3 h5 40. h3 Kd5  
  41. g4 h4 42. Kg2 Kd6 43. Kf2 Ke5 44. Kf3 Kd5 45. Kg2 Kd6 46. Kf2 Ke5 47. Kf3  
  Kd5 48. Kg2 Kd6 49. Kf2 Ke5 50. Kf3 Kd5 51. Kg2 Kd6 52. Kf2 {[%eval -218,30]})  
  (37. Kg4 {In mijn aantekeningen staat alleen een analyse    van deze zet waarop  
  had kunnen volgen:} h6 $1 38. h4 (38. h3 Kf6 39. Kf4 ({en zeker niet} 39. h4 $2  
  {want daarop volgt} h5+ $1 40. Kf4 g5+ $1 41. hxg5+ Kg6 {en pion g5 valt.}) {  
  Fritz 15:} 39... g5+ (39... h5 40. Ke4 g5 41. g4 ({en vooral niet het voor de  
  hand liggende} 41. Kd5 {wegens} Kf5 42. Kxc5 g4 43. h4 g5 44. hxg5 Kxg5 45.  
  Kxd4 (45. Kb6 h4 46. gxh4+ Kxh4 47. Ka7 g3 48. Kb6 g2 49. Kxa5 g1=Q 50. Kxb4  
  Qe1+ 51. Kb5 Qd1 52. b4 Qxc2 53. Ka5 Qxd3 54. Kb6 Qc4 55. Ka5 Qc6 56. b5 {  
  [%eval -1054,21]}) 45... h4 $1 {en zwart wint.}) 41... hxg4 42. hxg4 Ke6 43.  
  Kf3 {met remise.}) 40. Kf3 h5 ({Fritz 15:} 40... Ke5 41. g4 Kd5 42. Kf2 Kd6 43.  
  Kf3 Kd5 44. Kf2 Kd6 45. Kf3 Kd5 46. Kf2 Kd6 47. Kf3 Kd5 48. Kf2 Kd6 49. Kf3 Kd5  
  50. Kf2 Kd6 51. Kf3 Kd5 52. Kf2 Kd6 53. Kf3 Kd5 54. Kf2 Kd6 55. Kf3 Kd5 {  
  [%eval -220,31]}) (40... Kf5 41. g4+ Ke5 42. Kg3 g6 43. Kf3 h5 44. Kg3 h4+ 45.  
  Kf3 Kf6 46. Kf2) 41. g4 h4 42. Kg2 Ke6 43. Kf2 Kd5 44. Kg2 Kd6 45. Kf2 Ke6 46.  
  Ke2 Kd5 47. Kf2 Ke5 48. Kf3 Kd6 49. Kg2 Kd5 50. Kf2 Ke5 51. Kf3 Kd6 52. Kg2 Kd5  
  53. Kf2 Ke5 54. Kf3 Kd6 {[%eval -768,18]}) 38... Kf6 39. Kf4 h5 40. g4 g5+ $3  
  41. hxg5+ Kg6 42. gxh5+ Kxh5 43. Kf5 Kh4 $1 ({op} 43... g6+ $2 {wint wit met}  
  44. Kf6) 44. Kg6 Kg4 {en zwart is eerder (dan wit met zijn actie op de  
  damevleugel).}) (37. Ke2 h6 38. Kf2 ({Fritz 15:} 38. Kf3 h5 39. Kf2 Kf5 40. Kg2  
  h4 41. Kf3 hxg3 42. hxg3 Kg5 43. Ke4 Kg4 44. Kd5 Kxg3 45. Kxc5 Kh3 46. Kxd4 g5  
  47. Kd5 g4 48. Ke6 g3 49. d4 g2 50. d5 g1=Q 51. d6 Qg6+ 52. Ke7 Qxc2 53. d7 {  
  [%eval -725,24]}) 38... h5 39. Kf3 g5 40. h3 Kf5 41. g4+ hxg4+ 42. hxg4+ {  
  remise.}) 37... h5 $1 {Volgens Fritz de enige zet die wint.} 38. h3 ({of} 38.  
  g5 h4 $1 39. Kg4 h3 $1 {en zwart dringt binnen.} 40. Kxh3 Kf4) ({of een mooie  
  variant van Fritz 15:} 38. h4 g5 $1 (38... Kd5) 39. gxh5 ({Fritz 15:} 39. hxg5  
  h4 40. g6 Kf6 41. Kg2 Kxg6 42. Kf2 Kg5 43. Kf3 h3 44. Ke4 Kxg4 45. Kd5 h2 46.  
  Kxc5 h1=Q 47. Kxd4 Kg5 48. Kc5 Qb7 49. d4 Qc7+ 50. Kb5 Kf4 51. d5 {[%eval  
  -2109,20]}) 39... gxh4 40. Kg4 Kf6 41. Kxh4 Kf5 {en wit kan uit twee kwaden  
  kiezen: de h-pion opgeven of weggeven, in beide gevallen met verlies.}) ({  
  Fritz 15:} 38. Kg3 Kf6 39. Kh4 ({Fritz 15:} 39. h3 hxg4 40. Kxg4 g5 41. Kf3 Kf5  
  {[%eval -1010,22]}) 39... hxg4 40. Kxg4 g5 41. Kf3 Kf5 42. h3 Kg6 43. Kg4 Kh6  
  44. Kf5 Kh5 45. Ke6 g4 46. hxg4+ Kxg4 47. Kd6 Kf5 48. Kxc5 Ke5 49. Kb5 g5 50.  
  Kxa5 g4 51. Kxb4 g3 52. a5 g2 53. Ka3 {[%eval -997,11]}) 38... h4 {en wint,  
  omdat ik nu net een tempo overhoud waarmee ik de oppositie kan doorbreken.} 39.  
  Kg2 Kf4 40. Kf2 g5 {en opgegeven.} 0-1

More Articles ...